Een cursus weerbaarheid? Ooit aan gedacht? Sinds kort volgt een groep enthousiaste vrouwen deze cursus in clubverband. Hij wordt gegeven door Lydia Zijdel, de hoogste vrouwelijke vechtsporter in rolstoel ter wereld. (3e dan Shuri Ryu Karate en 2e dan Aikido) “Hetgeen alle deuren wereldwijd voor mij opent. Heel fijn, niet voor mezelf, maar omdat ik dan veel voor anderen kan bereiken”, zegt ze zelf. En dat blijkt ook uit haar verhaal. Lydia heeft duizenden gehandicapte mensen weer een doel én zin in het leven gegeven.
Hoe kwam je ertoe juist een vechtsport te kiezen om daarin zo’n hoog niveau te behalen?
Ik heb twee levens: een voor het ongeluk en een daarna. In 1982 kreeg ik een auto-ongeluk en dat leverde een dwarslaesie op. Ik belandde dus in een rolstoel. Tijdens de revalidatie kreeg ik een boek over Aikido (een vechtsport met filosofische inslag) in handen en dat intrigeerde me zo, dat ik me heb opgegeven voor de opleiding. Ik heb altijd veel gesport, in mijn jeugd korfbal, daarna basketball en ik heb veel gezwommen. Voor Aikido heb je veel innerlijke kracht nodig. Ik dacht: “Fysieke kracht heb ik ingeboet, maar innerlijke kracht heb ik genoeg!”
Had je leven er zonder dat ongeluk anders uitgezien? Wat deed je eigenlijk in dat eerste leven?
Ten tijde van het ongeluk was ik voorzitter van de universiteitsraad van de Universiteit van Amsterdam, een full time baan. Ik was eveneens in de race voor een kamerzetel. Mijn leven was op weg totaal anders te worden. Als ik naar dat ongeluk kijk, bedenk ik: “Het heeft zo moeten zijn, ik was op de juiste plek. Anders was ik zo’n Erica Terpstra op het rode pluche geworden. En nu heeft het me zover gebracht!
Ik heb de hele wereld rondgereisd, waanzinnig leuke mensen ontmoet en duizenden gehandicapte mensen een zin in het leven gegeven. Ik had het niet willen missen!”
Geef je daarmee aan dat je handicap je leven een positieve wending heeft gegeven?
Jazeker! En gelukkig – hoe vreemd dat ook klinkt – op een leeftijd waarin je je nog volledig kunt aanpassen en de goede dingen uit je beperkingen kunt halen. We verkeren hier in Moraira natuurlijk in een groep ouderen. En oud-worden brengt lichamelijke problemen met zich mee, daar ontkomt niemand aan. Je merkt hoe moeilijk veel mensen het daarmee hebben en hoe weinig acceptatie er is. Terwijl je, als je jong bent, nog creatief bent en strijdlustig. Je bent je veel bewuster van wat het leven te bieden heeft.
Vertel eens wat over dat nieuwe leven dat je aan gehandicapten hebt gegeven?
Een van de laatste projecten dat zo’n 2 1/2 jaar geduurd heeft, was in Ethiopië. Ik had daar aan gehandicapten een sport- en spelcursus gegeven en vroeg daarna wat ze nog zouden willen. Een vrouw, de ergste gehandicapte, zei: “Ik wil sportleraar worden!”
Daar sta je dan. Er was op dat gebied niets, vooral als je rekening houdt met het ontbreken in Afrika van alles wat geld kost. Geen paralympics met prachtige accomodaties en geweldig materiaal, maar hooguit een grasveldje en wat goedkope spulletjes. Toen ik overal op muren stuitte, heb ik zelf een cursus op basis van CIOS-materiaal ontwikkeld en ben die gaan geven, samen met anderen. Die gehandicapten zijn allemaal leraar geworden en dragen de kennis weer over aan anderen. Ze hebben een baan en hun leven heeft zeker zin. Anders hadden ze een totaal afhankelijk bestaan geleid. En zij helpen anderen weer! Het stond voor mij meteen vast dat ik voor gehandicapten wilde werken, want door de voorbeeldfunctie die je hebt, zet je andere mensen op het juiste spoor.
Je hebt over de hele wereld weerbaarheidscursussen gegeven. Wat houdt dat eigenlijk in?
Weerbaarheid is het vergroten van je eigen mogelijkheden. Je leert houden van jezelf en kunt daardoor je grenzen beter bewaken en ook verleggen. Daarnaast leer je anderen zo ook jouw grenzen te respecteren. En denk eraan: de grens van vandaag is niet die van gisteren!
Naast het mentale deel is er ook een fysiek stuk. Je leert grepen en trucs om je tegenstander uit te schakelen. Maar let wel: slechts 1/4 deel van je weerbaarheid is fysiek, 3/4 is mentaal. Wel is het zo dat het gemakkelijker is mentaal grenzen te stellen, als je fysiek tot veel dingen in staat bent. En dat kun je leren.
Verschilt de cursus in de club van die je eerder, wereldwijd, hebt gegeven.
Het is een korte kennismakingscursus, een die ik zelf nooit meer gaf. Ik leidde anderen op om dat te kunnen doen. En hier beschikt iedereen over twee armen en twee benen. Wel is men een beetje stijver soms, maar men hoeft niets te compenseren. Ik richt me nu ook bijvoorbeeld op valpreventie omdat deze doelgroep daar tezijnertijd veel aan kan hebben. Deze eerste cursus is alleen voor vrouwen. Normaal vind ik het fijn om met mannen én vrouwen te werken. Mannen en vrouwen gaan namelijk op een heel andere manier met hun handicap om.
Ik vind het jammer dat ik niet mee kon doen. Is er nog een kans?
In de komende herfst wil ik een cursus voor mannen geven. En daarna komt er weer een herhalingscursus.
Hoopvol om zo te eindigen. In deze Nieuwsbrief staat het verslag van een cursist. Mocht dit interview u niet enthousiast maken, dan doet dat verslag het wel. Ik sta in ieder geval al in de startblokken!
