Toen ik 8 jaar geleden bij een tuinontwerp zocht naar een basis van “stevig” groen, dacht ik niet in de richting van de Hedera. Ik was pas een paar maanden hier in Spanje en had de gedachte, dat de Hedera hier niet kon gedijen in de hete zon en het zeer droge klimaat. Groot was indertijd mijn verbazing, toen ik bij navraag en rondsnuffelen prachtige toepassingen ontdekte.
Er zijn 15 soorten, die tot de klimopfamilie (Araliaceae) behoren. Zowel in Europa, Azië en Noord Afrika zijn zij inheems. Van de genoemde aantal soorten, wil ik het vooral hebben over de Hedera helix. Deze Hedera is een bijzondere plant door zijn groeivormen. De plant vertoont namelijk 2 groeiwijzen. Een gedeelte (de jeugdige vorm) heeft gelobde bladeren en luchtwortels die zich aan bijna alle ondergronden kunnen vast zetten en snel kunnen uitgroeien; het andere gedeelte van de plant (de meer volwassen vorm) heeft nagenoeg ongelobde bladeren en geen luchtwortels. De verschillende groeiwijze van het blad noemt men heterofylie. Aan de volwassen vorm die pas na jaren ontstaat uit de jeugdige groeivorm, komen de bloemen en vruchtjes. Stekken die van de volwassen vorm genomen worden, blijven “volwassen” en zullen zich tot bossige struikjes ontwikkelen en dus veel bloemen en vruchten voortbrengen. Deze vorm noemt men als de variëteit Arborescens. De bloemen zijn niet opvallend en worden goed bezocht door bijen. Hierna verschijnen de zwarte ronde vruchtjes. Bladeren en bessen zijn giftig.
De Hedera helix is de enige klimplant in Europa, die ook een functie verdeling van de wortels heeft. Aan de plant zitten groei en hechtwortelen. Zoals eerder genoemd, stellen de hechtwortels hem in staat, zelfstandig te kunnen klimmen tegen muren en bomen. Bij het klimmen in bomen, hebben de grote bomen in de regel geen last van klimop, omdat ze de boom aan de buitenkant niet kunnen bereiken. Ze kunnen de boom niet verstikken. Bij kleine bomen moet men de groeiwijze in de gaten houden. Vaak wordt gedacht, dat de hechtwortels water of voedingsstoffen aan de boom kunnen onttrekken. Dit is totaal niet het geval.
Belangrijk voor u is, wat de toepassing van de Hedera helix kan betekenen voor uw Mediterrane tuin. Allereerst door het groenblijvende karakter van de planten geven zij het hele jaar door een mooi groen effect. Hierdoor zullen zij een basis betekenen voor het totale beeld van de tuin. Vaak komen andere planten in combinatie met de Hedera beter uit. In het voorjaar, als de plant zijn blad vernieuwd, dan is het groen op zijn mooist. Aan de bodem stelt de plant geen bijzondere eisen, hoewel indien de grond humusrijk is en wat vochtig, dan is dit beter. De planten groeien zowel in de schaduw, als in de zon. Aan te bevelen is dat, om ze na het aanplanten goed te kunnen laten ¨aanslaan¨, ze voor een gedeelte in de schaduw staan. Dus om de planten wat af te schermen.
De toepassingsmogelijkheden zijn zeer breed. U kunt de Hedera gebruiken als bodembedekker. Maar hij is ook prima om tegen een muur te laten opgroeien. Of er een mooie haag van te maken, door middel van het opgroeien tegen een hekwerk of schutting. U kunt de plant uitstekend gebruiken om lelijke plekken, zoals stenen, rotsen, stronken e.d. weg te werken door ze laten overgroeien met Hedera. U kunt ze plaatsen tegen een oud hek of pilaar, puur als decoratie. U kunt een mal maken van ijzer en hiervan bijvoorbeeld een kroon maken of dierenfiguur en dit dan te laten begroeien met klimop, waardoor na het volgroeien van zo’n model het eenvoudig in vorm te knippen blijft. U kunt er pergola’s mee laten begroeien, om bijvoorbeeld meer schaduw in u tuin te bewerkstelligen. Misschien zijn er mensen onder u, die zullen zeggen: ”Ja, maar een klimop kan ook woekeren”. Het lijkt me juist hier in Spanje fijn, dat de plant goed en snel kan groeien, des te mooier is het resultaat dat u kunt bereiken. Veel groen en geen lelijke en kale stenen. En voor het onderhoud is de plant sympathiek. Makkelijk te knippen, geen stekels en de afgeknipte restanten zijn eenvoudig in een zak af te voeren. Kortom, de Hedera helix is een dankbare, altijd groenblijvende plant, die uitstekend is toe te passen in uw mediterrane tuin.
