Ondanks het feit, dat de spectaculaire bloei van de amandelbomen hier aan de Costa Blanca achter ons ligt, heb ik toch gekozen om voor deze maand hierover een artikeltje te schrijven. Dit mede, doordat ik de afgelopen maand diverse vragen over de amandelboom gehad heb.
Allereerst wat algemene zaken. De amandelboom is inheems hier aan de Costa Blanca. Al een paar duizend jaar wordt de boom gecultiveerd in het Middellandse Zeegebied. De boom kan tot 50 jaar oud worden en behaalt een hoogte van 4 tot 6 meter. Hij heeft langwerpige bladeren, die langs de randen wat gezaagd zijn en een donkergroene kleur hebben.
In het najaar beginnen de knoppen voor de bloei zich al te ontwikkelen en komen dan eind januari, maar zeker in februari in bloei. De kroonbladeren zijn wit, roze tot donker roze geaderd. De amandelboom is eenhuizig en moet dus bestoven worden door o.a. bijen, die op de nectar van de bloem afkomen.
Tijdens de zomer, ontwikkelt zich de bloem tot een grijsgroene, fluweelachtige behaarde steenvrucht. De kern zit ingepakt in drie lagen. In de periode van augustus tot eind oktober (afhankelijk van de plek waar de boom staat) breekt het omhulsel open, waarna de amandelpit te voorschijn komt. Deze pit is botanisch gezien geen noot, maar behoort evenals de kers of pruim en perzik tot de steenvruchten.
Pas na zo’n 5 jaar draagt de amandelboom de eerste vruchten. De boom behoeft jaarlijks een aangepaste beperkte snoei. In het voorjaar kan de plant last hebben van de gomziekte en loodglansziekte.
Amandelbomen kunnen van november tot maart geplant worden.
Eerder sprak ik u erover diverse vragen gehad te hebben over de amandelbomen. Een van de vragen was: Zijn er meer soorten amandelbomen?
Er zijn inderdaad vele soorten, vaak ook afhankelijk van het regionale teeltgebied. Wel kunt u ze in drie soorten onderscheiden: Er zijn zoete amandelen (dulcis), bittere amandelen (amaza.) en kraakamandelen (fragilis). De zoete amandelen zijn lekker van smaak en worden geschild aangeboden. Indien ze ongeschild zijn, dan zijn ze moeilijk te kraken. De kraakamandelen daarintegen hebben een dunne schil en zijn daardoor makkelijk te kraken en lijken op de zoete amandelen. De bittere amandel wordt o.a. gebruikt voor medicinale toepassingen.
Enkele Spaanse namen van amandelsoorten zijn: larquetas, marcenas, planeta’s en valencias. Grof gezegd, maar afhankelijk van de enting, brengen wit bloeiende amandelen zoete vruchten voort en de roze bloeiende amandelen brengen bittere amandelen voort. Dit was ook een van de vragen.
Ook een vraag was: Zijn er vroege en laatbloeiende amandelen? Deze zijn er inderdaad, echter zijn de verschillen in bloeitijd niet enorm groot. Ook kunnen verschillen in bloeitijd ontstaan, door klimatologische factoren. Staan de bomen langs de kust of hoog in de bergen, waar de temperatuur, zeker in de nachten behoorlijk onderuit kan gaan? Dan tempert natuurlijk behoorlijk de bloei.
Ook een van de vragen was: Zijn er geen volwassen oudere bomen te koop, zoals bij oude olijfbomen? Het antwoord is nee, daar uitgegraven oude amandelbomen zeer moeilijk of helemaal niet in leven gehouden kunnen worden. De wortelgang van oudere amandelbomen is vaak zeer diep. Bij het uitgraven zullen de wortels doorgestoken moeten worden. Daardoor heeft de boom geen kracht om nieuwe wortels te maken en in leven te blijven.
Dit brengt me tot de laatste vraag: Waarom wordt de grond in de amandelboomgaarden meestal gefraised? Dit wordt gedaan om het onkruid zo min mogelijk te laten uitgroeien. Immers als het onkruid te hoog en te dicht wordt, dan zal bij regen het water niet tot aan de wortels van de amandelbomen doordringen, omdat de plantenwortels van het onkruid al het regenwater absorberen. In het ergste geval zullen de bomen door droogte dan afsterven. Indien er ruimte is in uw mediterrane tuin, dan is een toepassing van een of meer amandelbomen aan te bevelen. Indien niet, dan kunt u hier aan de Costa Blanca rond de maand februari erg genieten van de indrukwekkende bloei. En natuurlijk kunt u genieten van de heerlijke amandelvruchten.
Maar vergeet u ook niet te genieten van amandelen , die verwerkt zijn in gebak, zoetigheid en ook als marsepein of van de typische Spaanse lekkernij Turrón. Een delicatesse die al eeuwen hier in de provincie Valencia (Jijona) wordt vervaardigd. Er is nog veel meer te vertellen over de amandelboom. Ik hoop echter, op een aantal zaken u wat meer duidelijkheid te hebben gegeven van deze uiterst interessante en historische plant. Ze geeft al eeuwen en eeuwen aan de mensen in Spanje, tot op de dag van vandaag speciale voedingsvreugde.
